بررسی مناسبات انسان با جهان های اجتماعی از منظر حکمت صدرایی

بازخوانی نظریۀ خلافت انسان در حکمت صدرایی

در الهیات و حکمت صدرایی مقام «خلافت الهی» غایت وجود انسان و عالم هستی است. ملاصدرا با کمک تبیین و براهین عقلانی و با تکیه بر آموزه‌های وحیانی در صدد توضیح این انگاره برآمده است. هدف نویسندگان در این جستار بازخوانی نظریۀ ملاصدرا و تأمل در برخی از تفاسیر عقلی اوست. مطابق این نظریه، انسان، خلیفه، نماینده و مظهر خدای تعالی است، خواه به‌عنوان خلافت صغری (در زمین) و خواه خلافت کبری (در آسمان و عوالم ...

گذار از حکمت صدرایی

خوانش سرمایه اجتماعی در حکمت صدرایی

احیای تمدن اسلامی و الگوی توسعه‌ی ایرانی-اسلامی نیاز به مبانی فلسفی و دانش بومی دارد. بر همین اساس بازخوانی مفاهیم امروزین توسعه که عمدتا ریشه در مطالعات غربی دارند، در اندیشه‌ی حاکم بر شهر اسلامی ضروری می‌نماید. هدف اصلی پژوهش جست و جوی مفهوم «سرمایه اجتماعی» به عنوان یکی از عوامل توسعه انسان‌محور در اندیشه‌های ملاصدرا به عنوان نقطه‌ی عطف پیوند فلسفه، عرفان و کلام اسلامی است. در این مقاله با ا...

بررسی انتقادی مکتب تضاد از منظر حکمت صدرایی

این مطالعه، مشتمل بر سه بخش اصلی، تنظیم و ارائه گردیده است. در بخش اول به معرفی مکتب تضاد پرداختیم و طی آن ضمن مفهوم شناسی تضاد، آن را معادل مفاهیم تعارض، تقابل، کشمکش و دگرگونی دانستیم. مفهوم تضاد، گرچه دارای پیشینه ای طولانی در میان اندیشمندان و فیلسوفان از گذشته تاکنون بوده است، ولی شکل گیری آن در قالب یک مکتب، بیش از همه، متأثر از اندیشه های گئورک هگل فیلسوف آلمانی می باشد و آن چه امروز به ...

بررسی انتقادی تأثیر زمینه اجتماعی بر معرفت در اندیشه گادامر از منظر حکمت صدرایی

معرفت و ساختار حاکم بر آن از دیرباز در صدر توجهات فلاسفه قرار داشته است. این موضوع با دوپاره شدن هستی به جهان عینی و جهان ذهنی در فلسفه دکارت مسائل جدیدی را برای فلسفه بعد ایجاد نمود. کانت که توانست دو نحله فلسفی منتج از دوئالیسم دکارتی را جمع کند، با طرح مقولات استعلایی، قالبهایی را معرفی کرد که حصول معرفت نزد آدمی در چهارچوب آنها امکان پذیر می شد. این قالبها که نزد کانت ثابت و بین همه انسانها...

معادلة قرآن و حکمت در حکمت صدرایی

این مقاله، به تفاوت­های حکمت و فلسفه پرداخته است. حکمت فراتر از فلسفه است. حکمت، فلسفة متجلّی در جان و روح و فعل و عمل آدمی است و حاصل نوعی مکاشفه و شهود، و فراتر از مباحث نظری و بحثی صرف است. حکمت، دانشی موهبتی و حاصل فیض الهی است؛ اما فلسفه، برای هر صاحب عقلی، پس از کسب مقدمات و اندکی ممارست در مسائل عقلی حاصل می­شود. لذا تحصیل حکمت برای هر کس میسّر نیست و مقدّمات و شرایطی دارد که برخی علمی و نظ...